Met een andere bril naar mantelzorg kijken

Zorgen voor een kind is een vanzelfsprekendheid, zorgen voor je vader of moeder wordt vaak als een last gezien. Een last die de mantelzorger met liefde draagt, maar die omgeving niet altijd even goed begrijpt. 

Onderstaand verhaal kreeg ik opgestuurd door Ignar Rip. Het omschrijft op een mooie manier hoe de rollen zich in de loop van het leven omdraaien en hoe we daar tegenaan kijken. 

Zorgen voor iemand die niet voor zichzelf kan zorgen

Een pasgeboren baby omringen we met aandacht, warmte en liefde. We geven
die kleine spruit eten, we leren ons oogappeltje met engelengeduld lopen en
later helpen we die eigenwijze puber zijn weg te vinden in het leven.

Zorgen vanuit je hart, voor iemand die niet voor zichzelf kan zorgen, is dat niet een van de mooiste dingen die we kunnen doen in ons leven? Je wordt "gewoon" de trotse pappa en mamma, van de mooiste en liefste baby van de hele wereld.

Iedereen feliciteert je en iedereen vindt het prachtig en heel gewoon. Maar als
die liefste en mooiste baby van toen, later met diezelfde liefde, voor zijn vader
of moeder gaat zorgen, vinden we dat niet zo heel gewoon en wordt er gezegd:

- Dat zorgen valt zeker niet mee?, hoe houd je dat vol? Bijzonder hoor, dat je dat doet.
 Is het echt bijzonder om te zorgen voor diegenen die vroeger met liefde
voor jou hebben gezorgd? Die gezorgd hebben voor de basis van jouw leven.

Blijkbaar wel, want zorgen voor ouders noemen we zwaar en bijzonder en zorgen voor een baby noemen we prachtig en mooi. In beide gevallen wordt er gezorgd voor een heel bijzonder iemand in ons leven, die niet voor zichzelf kan zorgen

Komt het misschien door de naam?

Door het geven van een naam aan een handeling, gebeurtenis of ziekte plakken we er ook gelijk een label op. Het anders zorgen dan voor een baby noemen we mantelzorgen en daar wordt je niet mee gefeliciteerd.

Wanneer we ons best doen om in het hier en nu te leven, zijn we goed bezig.
We noemen dit mindfulness. Maar iemand die niet aan mindfulness doet en
alleen in het hier en nu leeft noemen we dement en dan ben je niet goed bezig.

Soms zit er nog een hele wereld achter het label wat we op iets geplakt hebben.
Wanneer we die wereld ontdekken kunnen we soms heel anders gaan denken
over zaken als dementie en zorgen voor, of zelfs overeenkomsten gaan zien.

Misschien dat dit jouw kijk op mantelzorger iets breder heeft gemaakt of misschien wel heeft veranderd. Als we heel jong zijn kunnen we niet voor onszelf zorgen en
zijn we afhankelijk van anderen. 
Wanneer we heel oud zijn kunnen we misschien niet meer voor ons zelf zorgen en zijn we afhankelijk van anderen. 
Laten we daarom in de tussentijd zorgen voor degene die niet voor zichtzelf kunnen zorgen.

Luidt het spreekwoord niet, Wat je zaait zal je oogsten?

Met hartelijke groet,

Ignar

                                                 

                                                    Moeder zorgt voor zoon          Zoon zorgt voor moeder

Meer werk van Ignar 

Wilt u meer weten over Ignar Rip? Hij heeft een prachtige website die veel aandacht besteed aan het belang van muziek bij dementie. Neem eens een kijkje op zijn website Alzheimer Muziek Geluk, klik HIER

Het dementiedorp

Het Dementiedorp

In Weesp bevindt zich het enige dementiedorp (althans, voor zover ik zelf weet) ter wereld. 
De Hogeweyk is naar mijn mening een geniale uitvinding. DE plek waar iedereen met dementie zou moeten wonen. DE zorgvorm waar we in moeten investeren! En misschien wordt dan op lange termijn de zorg goedkoper. 

De Hogeweyk

De Hogeweyk is een onderdeel van Vivium woonzorg. Het is een wijk met 23 woningen, in elke woning wonen 6 a 7 mensen met dementie.
De wijk bestaat uit straten, pleinen, steegjes, hofjes en een parkje. Daarnaast heeft het een theater, café, restaurant, kapper, supermarkt en nog meer.
Het doel van de Hogeweyk is ervoor te zorgen dat mensen met dementie hun leven zoveel mogelijk kunnen voortzetten zoals zij dat gewend waren. De inrichting van de woningen en de directe omgeving wordt zoveel mogelijk aangepast aan de leefstijl van de bewoners.
Elke woning heeft een vast team van verzorgers en in elke woning wordt een zelfstandig huishouden gevoerd.

Uitzendingen over De Hogeweyk

De stichting Alzheimer Nederland is van mening dat het concept van De Hogeweyk uniek is in de residentiële zorg voor mensen met dementie en aansluit op wat zij nodig hebben op het gebied van wonen, zorg en welzijn. 
In het buitenland is veel aandacht besteed aan het Nederlandse dementiedorp. In eigen land lijkt het minder bekend te zijn, daar moet verandering in komen. 

CNN heeft een mooie reportage gemaakt over het dementiedorp. Echt de moeite waard om te kijken. 

  

                     

Het programma Altijd Wat van de NCRV heeft vorig jaar een uitzending besteed aan De Hogeweyk. 
Heeft u de uitzending niet gezien? klik dan HIER om naar de uitzending te kijken, het begint ongeveer bij minuut 12. 

Er moeten meer dorpen komen

Ik ben zelf heel enthousiast over het dementiedorp. Ik vind het een mooi alternatief voor de gesloten afdelingen die we nu hebben. Beter in een dorp opgesloten, dan in een kleine afdeling van een verpleeghuis.
Mensen moeten naar mijn mening zo lang mogelijk thuis blijven wonen, maar als dat echt niet meer kan dan is een dorp als De Hogeweyk een mooie plek om te wonen.
Vervolgens vraag ik me dan af: waar blijven de rest van de dorpen?
Is er niemand die het concept op een andere plaats wil toepassen? Kunnen nieuwe verpleeghuizen die gebouwd worden niet meteen een dorp op het terrein realiseren?

Ons land moet bezuinigen, maar misschien moeten we investeren in dit soort dorpen. Naar mijn mening voelen mensen met dementie zich daar beter en gelukkiger. Dit kan het positieve gevolg hebben dat er minder medicatie gegeven moet worden en dat mensen minder zorg nodig hebben, dit zou kunnen resulteren in minder kosten op lange termijn.


Bron: Vivium woonzorg Website waar u informatie kunt vinden over De Hogeweyk. 

Monika Eberhart

Vertrouwd is veilig

Veilig, herkenbaar en huiselijk

Dat is de omgeving waarin we allemaal willen wonen. Voor mensen met dementie geldt dit nog meer, een vertrouwde omgeving is cruciaal voor het welbevinden van deze mensen. 
Naast veilig, herkenbaar en huiselijk zijn vertrouwde gezichten ook heel belangrijk. 


Een vertrouwde omgeving zorgt voor minder stress en minder stress zorgt voor minder onrust.
Mensen met dementie die zich prettig voelen hebben meer kans op een trager verloop van de ziekte, kunnen soms beter functioneren en blijken in staat te zijn nieuwe dingen aan te leren.

Sociaal Geriater Anneke van der Plaats heeft onderzocht waarom de omgeving voor iemand met dementie zo belangrijk is.

Bekijk het filmpje of lees verder en klik hier.

Meer wisseling van personeel door bezuinigingen

Niet alleen de omgeving is belangrijk, het aantal vertrouwde mensen die iemand met dementie om zich heen heeft is ook van invloed op gedrag en welbevinden.

Het is bekend dat de bezuinigingen op de zorg ervoor gezorgd hebben dat veel verzorgenden ontslagen zijn. Daarvoor in de plaats zijn mensen aangenomen met 0 uren contracten (inmiddels bij wet niet meer toegestaan, dus het minimaal mogelijk aantal uren).
Het gevolg is dat de zorgvragers nog meer verschillende gezichten zien dan vroeger. Voor iemand met dementie heeft dit gevolgen die niet wenselijk zijn, zoals o.a.:

- Onrust: een vreemde komt binnen je comfort zone, het is een natuurlijke reactie om daar afstand van te willen nemen.
- Agressie: de nieuweling kent je niet, begrijpt je niet. De persoon met dementie kan zijn/haar gevoelens niet duidelijk maken.
- Wantrouwen: vertrouwen in anderen groeit met de tijd, het is moeilijk vertrouwen in iemand te krijgen als je steeds een nieuw persoon voor je hebt.
- Tegenwerking: mensen met dementie werken sneller mee als ze een vertrouwd gezicht voor zich hebben.

Mensen met dementie die keer op keer een vreemde verzorgende voor zich hebben kunnen moeilijk gedrag gaan vertonen en als gevolg daarvan misschien onnodig en/of onjuiste medicatie krijgen. Het een is het gevolg van het ander.

Onderstaand verhaal is een voorbeeld uit de praktijk, ingezonden door Antonet van Tilburg, zij werkt als verzorgende.

Dementie?

Ik heb een weekje vakantie gehad en lees in de rapportage dat mevrouw Pets rustgevende medicatie heeft gekregen. Ik lees ook dat mevrouw veel zorg weigerde en niet al te aardig was voor de anderen.

Even later loop ik voorzichtig haar kamer binnen, benieuwd hoe mevrouw zal reageren. Mevrouw Pets begroet me vrolijk. “O, meid, ik ben blij dat je er weer bent, je bent zo lang weggeweest!” Grijnzend kijk ik haar aan, is deze mevrouw onhandelbaar? Ik leg uit dat ik een weekje vakantie heb gehad, maar dat ik er nu weer helemaal voor haar ben.
“Heb je het al gehoord?”, vraagt ze dan met een brede glimlach. Ik laat me naast haar op het bed zakken en luister naar wat ze me gaat vertellen. “Ik heb de boel op stelten gezet hoor, in de tijd dat je weg was... als je hoort wat ik allemaal uitgehaald heb!” Ik bijt op mijn lip om mijn lachen in te houden. Maar als ze later ook de details (met glazen water gooien, de zusters uitschelden, enz.) op komische wijze vertelt, schiet ik toch echt hardop in de lach. Is deze mevrouw zo dement en agressief? Volgens mij is ze gewoon ondeugend! “Eén keer waren ze zelfs met z’n drieën,’’ ze gniffelt achter haar hand, ‘’ze konden het niet aan hoor. Later hebben ze zelfs de nachtdienst gehaald, hihi.” Ik herinner me inderdaad de rapportage dat de nachtdienst mevrouw later nog geholpen heeft. “Ik heb lekker daarna de halve nacht gebeld. Ze moeten maar weten dat ik het niet pik dat al die onbekende zustertjes me helpen, al die jonge dingen!” Al is het misschien niet netjes tegenover mijn collega’s, we lachen er samen om en lopen innig gearmd de gang op. Hét bewijs dat ouderen met dementie zeker niet gek zijn, is bij deze maar weer eens bewezen. Maar ook zie ik weer hoe belangrijk het is dat er vast personeel op een groep is.

Natuurlijk is dit een misschien een uitzonderingsverhaal, maar het zijn dingen die soms kunnen gebeuren. Dat je ondanks het verdriet en de angst die dementie met zich mee kan brengen, er ook met elkaar om kan lachen. Verdriet en blijdschap liggen dicht bij elkaar in de werk, en dat maakt ons/mijn beroep ook zo’n prachtvak!

Antonet van Tilburg

Monika Eberhart 

Mantelzorger zijn bij dementie is soms zwaar

Mantelzorger zijn bij dementie is soms zwaar

Een gedicht van een partner van een vrouw met dementie. 

Ik heb er niet om gevraagd,

het kwam zomaar op mijn pad.

De ziekte die jou trof,

de ziekte waardoor je mij vergat.

We hebben het samen moeten doen,

en toch deed ik het alleen.

Ik was er voor jou,

jij was ver van mij heen.

Alles hebben we gedeeld,

alles deden we met elkaar.

Totdat jij mij niet meer kende,

toen werd het leven pas zwaar.

Na jaren van vergeten,

jaren van verdriet.

Is het nu eindelijk voorbij,

ik moet huilen, maar ik kan het niet.

Jij rust nu in vrede,

ik heb vredige rust.

60 jaar was je mijn vrouw,

ik ga je missen, ik ben in rouw.

Vergeef me mijn lief,

vergeef me voor mijn opgeluchte gevoel

Ik weet dat je, nu je er niet meer bent,

begrijpt wat ik bedoel.

Monika Eberhart

Nog meer gedichten lezen?

De toekomst van de zorg

De zorg verandert en er is veel om te doen. Vooral de vele bezuinigingen houden mensen bezig. Hoe ziet de zorg er in 2015 uit? Niemand die het echt weet, maar als we deze trend blijven volgen is onderstaande misschien niet eens ondenkbaar.......

Een eenzame oude dag?

Ik ben op dit moment net 50 jaar en de kans dat ik redelijk oud word is niet onrealistisch. Ik rook niet, ik drink geen alcohol, ik ga op tijd naar bed en slaap gemiddeld zeven a acht uur, ik heb geen overgewicht, ik probeer zo gezond mogelijk te eten. De enige echte zonde voor mijn gezondheid is misschien dat ik niet aan sport doe, maar ik ben wel de hele dag in beweging omdat ik altijd actief bezig ben. Dus als er niets onverwachts gebeurd dan zou ik volgens de statistieken minstens 90 kunnen worden. Dit heeft dan waarschijnlijk wel tot gevolg dat ik ergens in de loop der jaren dement ga worden, zeker als je naar de statistieken kijkt:

• Ruim 10% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie
• Ruim 20% van de mensen boven de 80 jaar heeft dementie
• Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie

Naar verwachting zullen er het jaar 2050 een half miljoen mensen met dementie in Nederland zijn. Als ik dan nog leef dan ben ik 85 jaar. Ik vraag me af hoe het leven van de oudere er dan uit ziet.

Een fictief toekomst verhaal

Het is 2042, ik ben 77 jaar.

Na de val de clowneske regering Rutte 1 kwam in het najaar van 2012 Rutte 2. Het was crisis dat jaar, het was al jaren crisis, en er moest aan alle kanten bezuinigd worden. In elke sector ging het mes erin, maar in de zorg leek het wel een bijl! Alles moest in de komende jaren naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), de zorg moest langzaam maar zeker de markt op zodat deze tegen een zo laag mogelijk tarief geleverd kon worden.
Huishoudelijke verzorging stond het eerst op straat of ging aan het werk tegen een lager loon. Ouderen raakten langzaam maar zeker hun vertrouwde huishoudelijke hulp kwijt, deze werd vervangen door mensen van schoonmaakbedrijven. Niets mis mee natuurlijk, maar die hadden vaak niet veel affiniteit met ouderen, laat staan met ouderen met dementie.

                                           

In 2014 kwam de volgende bezuiniging, die op de persoonlijke verzorging en de dagverzorging voor ouderen, dit ging ook naar de WMO waardoor veel dagverzorgingen verdwenen want de gemeentes waren goedkoper uit door zorg te kopen bij wijkcentra die door vrijwilligers gerund werden. Het vervoer werd dan ook door de gemeentes geregeld en toen moesten opeens ouderen met dementie bij kinderen in de bussen vervoerd worden, kinderen werden op de scholen gedropt en de ouderen bij de wijkcentra.

Veel ouderen werden met de auto gebracht door hun kinderen of andere mantelzorgers. De persoonlijke verzorging werd nog wel door gediplomeerde verzorgenden gedaan, maar die mochten nog maar 15 minuten per cliënt schrijven, extra tijd was voor eigen rekening van de cliënt. Zo hebben we in  Nederland ruim tien jaar moeten tobben, maar gelukkig kwam daar in 2022 verandering in.
De zorg robot van een bekend merk kwam overwaaien uit Japan, deze moest de mensen thuis meer zorg gaan bieden en helpen met de huishoudelijke taken. Zelfs steunkoussen zou de robot aan kunnen doen!
De cliënt kon kiezen voor een mannetjes robot of een vrouwtjes robot en je kon er zelf een naam aan geven. De kosten voor de robot werden betaald uit het WMZ potje, Wet Moderne Zorg.




Thuiszorg organisatie ZMZ (Zo lang Mogelijk Zelf doen) was de eerste organisatie die de robot aanbood, zowel voor de thuissituatie als op de dagverzorgingen die nog dienst deden.

In de thuissituatie kon de robot o.a. de volgende taken uitvoeren: de cliënt uit bed helpen, naar de douche begeleiden, de knopjes van licht, gordijnen, deuren, water e.d. bedienen. Er kwam een samenwerking tussen verzorgende en robot, 15 minuten voor de verzorgende en de rest van de tijd onbeperkt voor de robot.
De robot was ook in staat om medicijnen aan te reiken, die zaten in een vakje in de buik en de robot hoefde maar een keer per maand geprogrammeerd te worden en dan ging de rest van zelf. Alles computergestuurd. Steunkoussen bij de cliënt aandoen kon de robot ook, de cliënt hoefde alleen maar het been op het bijhorende bankje te leggen en dan wist, d.m.v. een sensor, de robot wat er gedaan moest worden.

Dankzij de robot in de thuissituatie konden er veel verzorgenden ontslagen worden, ze waren overbodig. Het werk dat normaal op een ochtend route door 3 mensen gedaan werd, kon nu door één persoon gedaan worden met behulp van de robot. Alle cliënten van thuiszorg ZMZ kregen een robot aangeboden en als ze die niet wilden dan moesten ze zelf de benodigde extra zorg regelen.

In die tijd was ik zelf 57 jaar en werkzaam als activiteitenbegeleidster op een dagverzorging waar we ook met de robot werkten. Wij hadden een vrouwtjes robot en haar naam was Sjaan! Ze haalde ons veel werk uit handen waardoor ik niet meer met een collega verzorgende werkte maar alleen met Sjaan. Zij deed het stukje persoonlijke verzorging bij de cliënten en ik moest haar assisteren. Ze deelde ook de medicatie uit en tijdens de activiteiten assisteerde ze mij. Ze was heel goed in zingen en spelletjes spelen.
Tot mijn 75ste heb ik met Sjaan gewerkt, toen waren haar chips versleten. Zij werd vervangen door Sjaak en ik mocht gaan genieten van mijn AOA (Algemene Ouderen Armoede).

Nu ben ik 77 en mijn geheugen begint achteruit te gaan, maar gelukkig ben ik nog goed ter been en kan ik alles nog zelf doen. En als ik iets niet kan dan komen mijn kinderen me helpen. Inmiddels is de eigen bijdrage voor de robot omhoog gegaan en alleen nog betaalbaar voor mensen met inkomen van minstens de "Balkenende Norm", dit is een norm die nog stamt uit de jaren nulde, ik denk rond 2005 of zo, maar dat weet ik niet zeker.


Monika Eberhart