Het levenstestament bij dementie

Iedereen is in beginsel wilsbekwaam en velen zullen het altijd blijven. Sommige mensen hebben dus pech en komen in een situatie terecht waarbij ze niet meer wilsbekwaam zijn, bijvoorbeeld wanneer ze een bepaalde vorm van dementie krijgen. In de eerste fase van de dementie kan de persoon die het heeft vaak nog wel wensen duidelijk maken, maar naarmate de ziekte vordert niet meer en dan is het goed als er op tijd een levenstestament opgesteld en ondertekend is.

Wilsbekwaamheid 

Iemand is wilsbekwaam als hij/zij kan anticiperen op de gevolgen van keuzes en handelingen. De persoon beschikt dan over alle informatie betreffende de kwestie waarover een beslissing genomen moet worden en weet wat de gevolgen zijn van de gemaakte keuzes. 

Wilsonbekwaam 

Iemand is wilsonbekwaam als hij/zij de informatie niet begrijpt en daarom niet in staat is om een beslissing te nemen. Iemand overziet de gevolgen van keuzes niet en weet niet waar het over gaat. 

Levenstestament 

Een levenstestament is een testament dat je opstelt wanneer je wilsbekwaam bent en waarin je iemand anders aanwijst om jouw belangen te behartigen tegen de tijd dat je niet meer wilsbekwaam bent. Op deze manier leg je vast dat er rekening wordt gehouden met jouw wensen omtrent wonen, zorg, financiën e.d.  

Het levenstestament kan alleen bij een notaris opgesteld worden en deze zal dan ook bekijken of iemand wel wilsbekwaam is op het moment dat het opgesteld wordt. Als dit niet zo blijkt te zijn dan is het testament niet rechtsgeldig. Bij twijfel kan de notaris ervoor kiezen om hulp in te roepen van een onafhankelijke gespecialiseerde arts. Dit mag alleen met toestemming van de persoon waar het om gaat. 

Dementie 

Bij dementie is het heel belangrijk om het levenstestament te laten opstellen in de beginfase van de ziekte. Dan is men over het algemeen nog wilsbekwaam en dan is het document rechtsgeldig. Wanneer men te lang wacht en de persoon met dementie is niet meer wilsbekwaam dan heeft het geen zin meer. Het wordt dan ook een stuk moeilijker wanneer er zaken geregeld moeten worden waar de persoon met dementie voor moet tekenen. Denk hierbij aan bankzaken, verhogen van een hypotheek, verkopen van een huis, giften en schenkingen, de zorg voor de naaste met dementie.

Het is geen testament

Het levenstestament vervangt NIET het testament. In het testament wordt de nalatenschap geregeld en is geldig na overlijden. In het levenstestament wordt je wensen en volmacht geregeld bij leven.

Moeilijk onderwerp 

Praten met iemand met een beginnende vorm van dementie over het levenstestament is niet altijd makkelijk. Het is niet leuk en moeilijk om erover te beginnen. Vraag evt. iemand anders, zoals de casemanager dementie, om hierover te beginnen met de persoon die het aangaat. Soms is die opening genoeg om het bespreekbaar te maken.

Meer weten?

Wilt u meer weten? Klik dan hier en lees alles over het levenstestament op de website Alzheimer Nederland.


Monika Eberhart





Photo by Cytonn Photography on Unsplash

Jan heeft Alzheimer, ingezonden column van Margreet Pereboom

Jan heeft Alzheimer

Scheldend met zijn vuisten gebald. Zo leer ik Jan kennen. Zijn huid verraadt nog altijd sporen van de buitenlucht. Jan zat op de vaart. Je zou hem een ware zeeman kunnen noemen. Het verbleekte ankertje op zijn onderarm verwijst stilzwijgend naar deze vervlogen tijden.

Inmiddels is hij 86 jaar. Alzheimer heeft genadeloos toegeslagen. Hij herkent zijn dochter niet, de herinneringen aan zijn vrouw Annie zijn zoek en gisteren is allang verdwenen.
Jan dobbert eenzaam door de meren van zijn brein. Onverwachts steekt er soms een herinnering op. Het is echter van korte duur. Lieve verzorgers praten tegen hem. Ze stellen vragen. Hij weet het antwoord niet. Jan heeft ook dagelijks verzorging nodig. Zelf kan hij het niet meer. Zorgende handen komen uit het niets op hem af. Jan weet echter niet wat de bedoeling is. Hij wordt bang en vanuit die diepste angst slaat, de uiterlijk stoere zeebonk, letterlijk om zich heen.

Als we beter leren kijken zien we dat hij zijn evenwicht moeizaam kan bewaren. Wat best vreemd is voor iemand die, zonder te verblikken of te verblozen, stormachtig zeeën heeft bevaren. Maar zelfs als hij op een stoel zit, lijkt het alsof hij zich altijd stevig vast moet houden.
Jan is in een laatste fase van zijn dementie beland. Hij verstaat onze wereld niet meer. Wij moeten zijn wereld in. Het is de enige koers die we nu nog kunnen varen.

We geven hem een speciale stoel, een grote zitzak, waar hij niet uit kan vallen. Jan heeft het vaak koud. Dus we wikkelen hem in dekens, met dikke sokken en een warme muts op zijn hoofd.
Er wordt besloten dat Jan ook niet meer, naakt en kwetsbaar, zoekend naar balans onder de douche hoeft te staan. We wassen hem op bed. En zo, langzaamaan, beetje, zien we dat de zeeman zich leert overgeven aan zijn lot.
Ik kijk met ontroering naar de intense liefde van zijn dochter. Hoe moeilijk is het voor haar om je eens zo onbevreesde vader zo te zien aftakelen?. Ook ontstaat er een nog dieper respect voor zijn verzorgsters, die vol compassie voor deze vaarder, hun werk doen. Ze zetten alle zeilen bij om zijn kwaliteit van leven te waarborgen.
Op een dag kan Jan zijn bed niet meer uit. Er wordt een groot hoefijzerkussen aangeschaft. Deze steunt hem op een natuurlijke manier in een foetushouding. Jan ligt, opgekruld in zijn kussen. Hij oogt innig tevreden. Op de achtergrond klinken zacht de geluiden van de oceaan. Zijn dochter streelt, de wollen muts op zijn hoofd. 'Sailing home' We wensen je een behouden laatste vaart,  Jan!

Margreet Pereboom

Photo by Loreta Pavoliene on Unsplash