Als een patiënt longkanker heeft dan praat je met die patiënt uitgebreid over diens ziekte. Over de beleving, de gevolgen, de klachten, de impact die het heeft op iemands leven. De patiënt wil vooral zelf alles horen en wil gehoord worden.
Dit werkt anders bij patiënten met dementie. Dan praten we vooral met de naasten over de ziekte en de gevolgen ervan. De persoon zelf wordt er nauwelijks tot niet bij betrokken, vooral als de ziekte begint te vorderen. In de beginfase is het nog wel bespreekbaar, maar daarna wordt het lastiger.
Praat erover, gewoon doen!
Ik werk zelf al ruim 20 jaar met mensen met dementie, ik heb ze in alle mogelijke fases meegemaakt.
Het belangrijkste dat ik heb geleerd dat je het onderwerp bespreekbaar moet maken. Uiteraard wel op een niveau dat begrijpelijk is voor de persoon met dementie en op voorwaarde dat de ander erover wil praten. Dit kun je achterhalen door er vragen over te stellen, aan de antwoorden merk je snel genoeg of iemand het erover wil hebben of niet.
Vorige week zat ik in de tuin op een bankje in het zonnetje samen met een dame van 69 jaar met gevorderde dementie. Ik noem haar hier maar even Mevr. Groenhuizen.
We zitten te genieten van de lentezon die op onze gezichten schijnt. Mevr. Groenhuizen kijkt me ontspannen aan en zegt: "Lekker die zon, ik wou dat het elke dag zo was" Ik kijk haar begrijpend aan aan knik.
We doen allebei onze ogen dicht en laten de warmte toe op onze gezichten. Even staat de wereld stil.
Dan opeens uit het niets hoor ik haar zeggen: - " Alles is nu anders"
- "Hoe bedoelt u?"
- "Nou anders, alles is anders"
- "Wat is anders?"
-" Alles, zo had ik het niet gewild"
-" Is uw leven anders dan u wilde"
-" Ja, precies. Mijn leven is anders. Niets kan meer"
-" Waarom kan niets meer?"
-" In mijn hoofd, in mijn hoofd kan niets meer"
-" Is er iets met uw hoofd, bent u ziek?"
-" Ja, ziek. Mijn hoofd is ziek. Ik heb, hoe heet dat ook alweer? Die ziekte?"
-" Heeft u misschien Alzheimer?"
-" Ja, dat. Afschuwelijk. Niets is meer hetzelfde en voor hem is het nog erger dan voor mij hoor! "
-" Wat voelde u toen u hoorde dat u Alzheimer heeft?"
-" Ik was boos, ik was boos op mezelf dat ik het kreeg, we hadden nog zoveel plannen en nu kan niets meer. Mijn man snapt het niet en ik ben niet aardig tegen hem"
-" Wat doet u als u niet aardig bent tegen hem?"
-" Dan schreeuw ik tegen hem en soms wil ik hem slaan. Alles is anders en niets wordt meer hetzelfde"
-" Ik begrijp u. U kunt er niets aan doen, het is de ziekte in uw hoofd die ervoor zorgt dat u zich anders gedraagt en dat u dingen vergeet. Ik denk dat uw man dat wel begrijpt. Hij weet dat u er niets aan kunt doen. Ik vind het heel erg voor u dat u dit mee moet maken".
Aan haar lichaamstaal kan ik zien dat ze het prettig vindt om over haar ziekte te praten. Het lijkt erop dat ze ich begrepen voelt. Het maakt dan ook niet uit dat ze even later begint te vertellen over haar kleindochter die zo heerlijk brutaal is. En het maakt al helemaal niet uit dat ze het verhaal over haar brutale kleindochter even later minstens vijf keer opnieuw vertelt. Ze lijkt zich prettig te voelen nu ze haar verhaal over haar ziekte heeft kunnen delen.
Als we even later het bankje verlaten om nog even door de tuin te wandelen zegt ze:" Niets is meer hetzelfde, alles is nu anders........."
Mevr. Groenhuizen is 69 jaar en heeft Alzheimer, ze praat er graag over. Ik luister met liefde naar haar. Luisteren is soms genoeg.
Monika Eberhart
Praat erover, gewoon doen!
Ik werk zelf al ruim 20 jaar met mensen met dementie, ik heb ze in alle mogelijke fases meegemaakt.
Het belangrijkste dat ik heb geleerd dat je het onderwerp bespreekbaar moet maken. Uiteraard wel op een niveau dat begrijpelijk is voor de persoon met dementie en op voorwaarde dat de ander erover wil praten. Dit kun je achterhalen door er vragen over te stellen, aan de antwoorden merk je snel genoeg of iemand het erover wil hebben of niet.
Vorige week zat ik in de tuin op een bankje in het zonnetje samen met een dame van 69 jaar met gevorderde dementie. Ik noem haar hier maar even Mevr. Groenhuizen.
We zitten te genieten van de lentezon die op onze gezichten schijnt. Mevr. Groenhuizen kijkt me ontspannen aan en zegt: "Lekker die zon, ik wou dat het elke dag zo was" Ik kijk haar begrijpend aan aan knik.
We doen allebei onze ogen dicht en laten de warmte toe op onze gezichten. Even staat de wereld stil.
Dan opeens uit het niets hoor ik haar zeggen: - " Alles is nu anders"
- "Hoe bedoelt u?"
- "Nou anders, alles is anders"
- "Wat is anders?"
-" Alles, zo had ik het niet gewild"
-" Is uw leven anders dan u wilde"
-" Ja, precies. Mijn leven is anders. Niets kan meer"
-" Waarom kan niets meer?"
-" In mijn hoofd, in mijn hoofd kan niets meer"
-" Is er iets met uw hoofd, bent u ziek?"
-" Ja, ziek. Mijn hoofd is ziek. Ik heb, hoe heet dat ook alweer? Die ziekte?"
-" Heeft u misschien Alzheimer?"
-" Ja, dat. Afschuwelijk. Niets is meer hetzelfde en voor hem is het nog erger dan voor mij hoor! "
-" Wat voelde u toen u hoorde dat u Alzheimer heeft?"
-" Ik was boos, ik was boos op mezelf dat ik het kreeg, we hadden nog zoveel plannen en nu kan niets meer. Mijn man snapt het niet en ik ben niet aardig tegen hem"
-" Wat doet u als u niet aardig bent tegen hem?"
-" Dan schreeuw ik tegen hem en soms wil ik hem slaan. Alles is anders en niets wordt meer hetzelfde"
-" Ik begrijp u. U kunt er niets aan doen, het is de ziekte in uw hoofd die ervoor zorgt dat u zich anders gedraagt en dat u dingen vergeet. Ik denk dat uw man dat wel begrijpt. Hij weet dat u er niets aan kunt doen. Ik vind het heel erg voor u dat u dit mee moet maken".
Aan haar lichaamstaal kan ik zien dat ze het prettig vindt om over haar ziekte te praten. Het lijkt erop dat ze ich begrepen voelt. Het maakt dan ook niet uit dat ze even later begint te vertellen over haar kleindochter die zo heerlijk brutaal is. En het maakt al helemaal niet uit dat ze het verhaal over haar brutale kleindochter even later minstens vijf keer opnieuw vertelt. Ze lijkt zich prettig te voelen nu ze haar verhaal over haar ziekte heeft kunnen delen.
Als we even later het bankje verlaten om nog even door de tuin te wandelen zegt ze:" Niets is meer hetzelfde, alles is nu anders........."
Mevr. Groenhuizen is 69 jaar en heeft Alzheimer, ze praat er graag over. Ik luister met liefde naar haar. Luisteren is soms genoeg.
Monika Eberhart
Maar goed, buiten dat het taboe is vind ik dat er meer gefocust moet worden op de hulp(middelen) die er is ontstaan voor de mensen met dementie, niet alles is voor iedereen even toegankelijk.
BeantwoordenVerwijderen