Eetproblemen bij mensen met dementie

Mensen met dementie, vooral ouderen, kunnen problemen krijgen met eten. Om verschillende redenen kan het voorkomen dat ze niet meer willen of kunnen eten.
Het is belangrijk om zo lang mogelijk zo gezond mogelijk te blijven eten, dit geldt ook voor mensen met dementie. Daarbij is het van belang om te kiezen voor eten waarbij gekauwd moet worden, kauwen is bewegen, bewegen is goed voor de hersenen.
Een voorwaarde om goed te kunnen kauwen is een gezond en pijnloos gebit.

Gezond gebit

Het is belangrijk op gebitsproblemen te herkennen. Deze problemen kunnen zich op verschillende manieren uitten:

- De persoon met dementie zit vaak aan de mond.

- Het gebit wordt steeds uit de mond gehaald.

- Er wordt steeds minder, bijna niets tot niets gegeten.

- Er ontstaat agressie, verwardheid, spanning en onrust zonder aanwijsbare reden.

- Moeizaam praten.

Bij vermoeden van gebitsproblemen is het verstandig om met de persoon met dementie naar een tandarts te gaan. Als daarna het probleem is opgelost dat is het belangrijk om het gebit gezond te houden. 

- Help de persoon met dementie minimaal 2x daags met het poetsen van het gebit.

- Maak bij een kunstgebit het gebit dagelijks schoon met groene zeep of een ander geschikt middel.
- Bewaar het gebit 's nachts droog in een afgesloten bakje.  

- Leg het kunstgebit 's een keer per week in een bakje water met schoonmaakazijn. 

- Biedt regelmatig water aan om de mond te spoelen.

Als het gebit gezond is dan is de volgende stap om te zoeken naar eten dat geschikt is voor mensen met dementie die moeite met eten hebben. 

Eten wordt geweigerd 

Mensen met dementie kunnen om verschillende redenen eten weigeren:

- Het gebit doet pijn. 

- Eten en drinken wordt door de ziekte vergeten. 

- Bestek wordt niet meer herkent.

- De persoon met dementie is vergeten hoe hij/zij moet eten. 

- Minder trek door leeftijd, minder bewegen, lage verbranding.

- Géén herkenning van hongergevoel.

- Medicatie die van invloed is op eetlust. 

- De persoon met dementie ruikt en/of proeft het eten niet meer.

Tips om mensen met dementie te stimuleren om te eten 

- Voorkom afleiding: Eet met elkaar op rustige momenten zonder afleiding van b.v. televisie, radio of activiteiten rondom de maaltijd. 

- Dek de tafel op een simpele manier: Zet niet teveel spullen op tafel, bord, glas drinken en te gebruiken bestek is voldoende.  Zorg ervoor dat het servies herkenbaar is. Zet geen witte borden op een wit tafelkleed, maar zorg voor contrasterende kleuren. 

Gebruik geen kleden, placemats of servies met patronen. Dat kan eten minder makkelijk herkenbaar maken. 

- Biedt een soort eten per keer aan: Als teveel verschillend eten op het bord voor verwarring zorgt, biedt het dan een voor een aan. Door elkaar mengen kan ook, maar zorg er dan wel voor dat het niet te fijn is zodat de persoon met dementie wel moet kauwen. 

- Wees flexibel in het aanbod: Het kan zijn dat de persoon met dementie iets niet meer wil eten wat hij/zij voorheen heel lekker vond. Biedt dat dan niet meer aan en probeer uit te vinden wat nog lekker gevonden wordt door verschillende dingen aan te bieden (niet allemaal tegelijk). 

- Neem de tijd: Geef de persoon met dementie alle tijd om te eten. Warm het eten evt. tussendoor op in de magnetron of gebruik een speciaal bord waarin eten warm blijft. 

- Eet samen: Zien eten doet eten. Eet met elkaar en neem zelf ook de tijd om te eten. 

- Biedt hulp met het bestek: Als de persoon met dementie het bestek niet meer herkent doe dan de vork of lepel in diens hand en maak samen de beweging naar de mond. Na een paar keer neemt de persoon met dementie de handeling over. 

- Fingerfood: Als eten met bestek helemaal niet meer lukt, biedt dan eten aan dat met de vingers gegeten kan worden. Grove zachte stukjes groente, aardappel en vlees. Op internet zijn recepten te vinden van fingerfood. Zoek via de zoekmachine en kies een gewenst recept uit.

-Zet tussendoor eten binnen handbereik: Zet schaaltjes gevuld met makkelijke hapjes binnen handbereik. B.v. schaaltjes of bordjes met stukjes kaas, worst, fruit e.d. Kies voor eten dat makkelijk met de handen te pakken is.

Energierijke voeding 

Biedt energierijke voeding aan en kies niet te snel voor mager eten. Alleen als de persoon met dementie overgewicht heeft is het belangrijk om op de calorieën te letten, maar meestal gaat het juist om mensen met dementie die door slecht eten afvallen. 

Natuurlijk is het belangrijk om binnen de marge van gezond eten te blijven, overdaad schaadt.

- Gebruik roomboter op brood en bij de maaltijd.

- Kies voor volle melk, yoghurt, kwart e.d. 

- Thee en koffie met suiker. 

- Biedt energierijke tussendoortjes aan. 

- Kies voor vette vissoorten zoals haring, makreel, paling, zalm.

- Kies voor vette vleessoorten zoals speklap, worst, slavink, varkensgehakt.

Maak tot slot geen probleem van het eten maar wees flexibel en houdt niet vast aan strenge vaste tijden om te eten. Biedt eten op een later tijdstip aan als het rond etenstijd niet lukt.

Als het echt niet lukt met eten bezoek dan een huisarts of een diëtiste en laat u informeren over de mogelijkheid van kant en klare drinkvoeding. Dat zijn kleine flesjes met drinken waar alle benodigde proteïnen, vitaminen en mineralen in zitten.


Monika Eberhart 

photo credit: davidmulder61 285/365 via photopin (license)

photo credit: amishsteve Dad via photopin (license)