Communiceren met mensen met dementie
Communiceren is niet altijd even makkelijk. Het is een gegeven dat we in communicatie vaak met onszelf bezig zijn. Als de ander iets zegt zijn we in ons hoofd al bezig met wat we zelf willen zeggen en dan hebben we niet gehoord wat de ander echt zei.
Als je communiceert met mensen met dementie is er minder ruimte voor je eigen mening en visie. Als je los kunt laten zul je zonder stress en op een relaxte manier met de persoon met dementie kunnen communiceren.
- Zorg voor een positieve stemming:
Je houding, lichaamstaal en gedachten spreken meer dan woorden. Ze laten de ander zien hoe je je echt voelt. Als je een negatieve houding hebt tegenover de persoon voor je dan zal deze dat merken en zal de communicatie gedoemd zijn te mislukken. Het is beter om dan afstand te nemen en op een ander tijdstip het opnieuw te proberen.
- Let erop dat je de aandacht van de ander hebt:
Zet de externe ruis, zoals televisie, radio, uit. Doe evt. gordijnen en de deur dicht. Of kies voor een andere ruimte waar het rustiger is.
Zorg dat je de aandacht van de persoon met dementie hebt, spreek de persoon aan met zijn/haar naam en vertel wie je zelf bent. Houdt non-verbaal contact door kijken en aanraken (als de persoon dat toestaat). Zorg dat je op gelijke hoogte bent, dus niet staan terwijl de ander zit, maar ook gaan zitten.
- Wees duidelijk:
Gebruik eenvoudige zinnen en woorden. Spreek langzaam, duidelijk en op geruststellende toon. Probeer een hoge en harde stem te vermijden. Veel ouderen zijn doof en kunnen hoge tonen slechter horen dan lage tonen. Praat dus niet te hard en probeer in de laagte van je eigen stem te blijven.
Als je merkt dat je niet begrepen wordt, gebruik dan dezelfde zin nog een keer of wacht een paar minuten met het herhalen van de zin. Gebruik namen van mensen en plaatsen i.p.v. voornaamwoorden en afkortingen.
- Stel gesloten vragen:
Stel een vraag tegelijk en wacht op het antwoord. Stel korte en duidelijke vragen waar met ja of nee geantwoord kan worden.
Geef nooit meer dan twee keuzes als er iets gekozen moet worden. Dus b.v. : " Wilt u koffie of thee?" en NIET " Wilt u koffie, thee, limonade of een glas water?".
- Luister met je oren, ogen en je gevoel:
Wees geduldig en geef de ander de tijd om te antwoorden. Als je merkt dat het voor de persoon met dementie moeilijk is om de woorden te vinden is het goed om te helpen, maar neem het niet over. Probeer één woord te raden en niet hele zinnen.
Kijk naar de lichaamstaal van de ander en probeer achterliggende gevoelens te achterhalen.
- Voer activiteiten in kleine stapjes uit:
Verdeel een activiteit in onderdelen. Als je b.v. samen de tafel gaat dekken, doe dat dan stap voor stap en doe de handelingen voor. Geef de ander de tijd om het na te doen en geef complimenten als het goed gaat. Leg alles stap voor stap uit en niet de hele activiteit in een keer. Dus NIET: "We gaan de tafel dekken, doe jij de borden en het bestek op tafel?" maar: " We gaan samen de borden op tafel zetten".
- Als het moeilijk wordt, sturen en afleiden:
Als de persoon met dementie geïrriteerd, boos of ongeduldig wordt. Laat dan het doel dat je voor ogen had helemaal los en focus op wat de ander voelt. Bevestig het gevoel, toon begrip en probeer af te leiden door over iets anders te beginnen of samen een stukje te gaan lopen.
- Reageer met warmte, begrip en bevestiging:
Mensen met dementie voelen zich vaak verward, angstig en onzeker. Ze kunnen zich dingen herinneren die helemaal niet zijn gebeurd. Ga daar niet tegenin, maar focus op wat ze voelen en bevestig dat gevoel. Door ze te proberen te overtuigen dat ze het fout hebben worden ze nog verwarder, angstiger en onzekerder.
Soms is een begripvolle blik, of even de handen vasthouden om te bevestigen wat ze voelen, genoeg.
- De goede oude tijd:
Het kan niet vaak genoeg gezegd worden, maar maak gebruik van hetgeen zich vroeger in het leven van de persoon met dementie afspeelde. Bijna altijd weten mensen met dementie zich dingen van vroeger te herinneren en als je daarover praat zullen ze meepraten. Ze voelen zich zeker en vertrouwd en dat maakt dat een gesprek positief en fijn verloopt. Het korte-termijn geheugen doet het niet meer, maar lange-termijn werkt vaak nog wel.
- Blijven lachen:
Humor is het basis ingrediënt in de communicatie met mensen met dementie. Probeer humor zoveel mogelijk in te zetten, maar nooit te koste van de ander. Samen lachen brengt je dichter tot elkaar waardoor communiceren ook weer makkelijker wordt.
Monika Eberhart
Bron: www.caregiver.org
Het wordt des te moeilijker als de persoon dichtbij je staat (figuurlijk); bij mijn moeder was het een proces van 12 jaar; steeds weer afscheid nemen van een stukje van je moeder....
BeantwoordenVerwijderen